Fetalna cirkulacija
Karakteristike cirkulacije krvi u fetusu
PREPORUČITE
Prvih dana po oplođenju, oplođena jajna ćelija se hrani rezervnim hranljivim materijama koje se nalaze u njenoj protoplazmi. Kasnije, po usađivanju ovuluma u deciduu, nastupa najpre histiotropni stadijum ishrane, kada se koristi glikogen i ostale hranljive materije iz razorenih decidualnih elemenata.
Žumančana kesica
Dalji stadijum ishrane ovuluma predstavlja ishrana preko žumančane kesice. Žumančana kesica ima neznatne prehrambene rezerve. Ova zaliha hrane dobija se od majke trudnice. Osim toga, ona je uključena u stvaranje krvnih elemenata i preko nje, zapravo od nje, potiče prva, tzv. vitelinska cirkulacija, koja ima važnu funkciju u toku prve četiri sedmice razvoja ovuluma.
Horionske čupice
Posle ovog vremena ona iščezava, a u ovulumu se preko razvijenih horionskih čupica (resica), njihovih kapilara i umbilikalnih krvnih sudova uspostavlja nov krvotok koji ishranjuje najpre začetak, a kasnije plod sve do porođaja.
Preko tankog zida resorpcionih čupica, krvotok ploda je u indirektnom dodiru sa krvotokom majke i putem difuzije i osmoze, a i drugih nedovoljno ispitanih procesa, između ova dva krvotoka uspostavlja se prisna veza, koja će trajati sve do kraja trudnoće. Glavnu ulogu u oksigenaciji krvi ploda ima posteljica, odnosno placentne čupice. U njima se, pored svega ostalog, vrši i razmena gasova između krvotoka majke i krvotoka ploda. Krv ploda odaje suvišni ugljendioksid i uzima potreban kiseonik.
Umbilikalnom venom, kiseonikom i ostalim hranljivim materijama obogaćena krv iz posteljice prenosi se u organizam ploda. Iz pupčane vene oksigenisana krv:
- Jednim delom prolazi kroz jetru ploda.
- Drugi dio oksigenisane krvi krvnim sudovima dospeva u portalnu venu. Iz jetre, kao i iz vene porte, krv dospeva u donju šuplju venu ploda.
- Treći, najveći dio oksigenisane krvi, iz pupčane vene dospeva direktno u donju šuplju venu preko ductus venosus Arantii, privremenog krvnog suda koji uskoro po rođenju obliteriše.
Krvni sudovi
Donjom šupljom venom, oksigenisana krv uliva se u desnu pretkomoru, a iz nje, najvećim delom kroz foramen ovale, prelazi u levu pretkomoru. Samo mali deo krvi iz desne pretkomore dospeva u desnu komoru, odakle ide u plućne arterije i pluća. Iz leve pretkomore, krv odlazi u levu komoru, a odatle u aortu. Iz aorte krv vrlo bogata kiseonikom dospeva u glavu, vrat, gornje udove i mozak.
Iz gornjih partija tela, odnosno iz glave, vrata i ruku, krv se preko jugularnih vena i subklavija vraća u gornju šuplju venu, koja se uliva u desnu pretkomoru. Iz nje, veći deo krvi iz gornje šuplje vene prelazi u desnu komoru, a odatle u plućnu arteriju. Manjim delom, krv iz plućne arterije ulazi u plućne krvne sudove, a većim delom preko ductus arteriosusa prelazi u silazni deo aorte. Odatle, krv ide u krvne sudove trupa, unutrašnjih organa i donjih ekstremiteta.
Na ovaj način, dakle, pupčanom venom u donju šuplju venu dospeva krv najbogatija kiseonikom. Već u desnoj pretkomori meša se izvesna količina venske sa oksigenisanom krvlju, ali je i tada krv još uvek bogata kiseonikom. Gornje partije tela (glava, vrat i ruke), koje se snabdevaju krvlju preko karotidnih arterija i subklavija, odnosno iz arterija anonima, dobijaju krv bogatiju kiseonikom od krvi koja odlazi u donje partije tela, pa se time i objašnjava brži rast gornjih delova tela ploda.
Iz završnog dela abdominalne aorte, krv prelazi u hipogastrične arterije. Hipogastrične arterije nastavljaju se pupčanim arterijama, koje izvode krv iz tela ploda i odvode je u posteljicu, gde se ponovo vrši oksigenacija, odnosno gde se zatvara krug fetalne cirkulacije.
Ovaj tip cirkulacije odvija se sve do porođaja, kada dolazi do prekida fetoplacentarnog krvotoka, odnosno najpre do podvezivanja, a uskoro zatim i do obliteracije krvnih sudova pupčanika. U to vreme odigravaju se izvanredno važne promene u kardiovaskularnom sistemu tek rođenog deteta. Promene koje se dešavaju na kardiovaskularnom sistemu novorođenčeta odmah po njegovom rođenju ne nastaju samo kao posledica podvezivanja pupčane vrpce, već i kao posledica prvih respiracija.
Odmah po rođenju, odnosno po prekidu fetoplacentarne cirkulacije, dolazi do nagomilavanja CO2 u tkivima novorođenčeta i do nedostatka O2. Nastupa laka cijanoza, praćena, posle vrlo kratke apneje, pokušajem disanja. Novorođenče sa prvim respiracijama zaplače, što izaziva širenje plućnih alveola. Širenje plućnih alveola izaziva istovremeno širenje pluća u celini, što pogoduje uspostavljanju plućne cirkulacije. Krv iz plućne arterije prelazi u plućne krvne sudove, a prestaje da protiče direktno u aortu preko duktusa arteriosusa.
Duktus arteriosus uskoro obliteriše i naziva se ligamentum arteriosum. Pupčana vena takode uskoro obliteriše i postaje ligamentum teres hepatis. Ductus venosus Arantii obliteriše i postaje ligamentum venosum. Pupčane arterije, koje su ogranci unutrašnje ilijačne arterije, obliterišu u ligamentum umbilicale mediale.
Zbog prekida fetoplacentne cirkulacije, u donju šuplju venu ne dolazi više krv iz pupčane vene, pa je količina krvi koja dospeva u desnu pretkomoru manja. Pritisak krvi u desnoj pretkomori se snižava, te prestaje proticanje krvi iz desne u levu pretkomoru, što ukazuje na zatvaranje ovalnog otvora (foramen ovale) na međupretkomornoj pregradi.
Prilozi iz iste kategorije
