Rak dojke je najčešći maligni tumor u žena. Broj novoobolelih žena od raka dojke na području Srbije godišnje iznosi oko 4500.
Uzrok nastanka raka dojke je za sada nepoznat. Najčešće obolevaju žene starije od 50 godina. Postoje određeni faktori rizika za nastanak ovog oboljenja:
- genetski – familijarni rak dojke;
- hormonski – rana menarha, kasna menopauza, nerađanje, prvi porođaj posle 30. godine, nedojenje, uzimanje hormona;
- faktori sredine – spoljašnje zračenje, ishrana bogata životinjskim mastima kod žena u menopauzi, fizička aktivnost, konzumiranje alkohola.
Klinička slika
Karcinom dojke se klinički ispoljava kao čvrst opipljiv čvor u tkivu dojke koji traje tokom čitavog ciklusa. Nekada se može javiti iscedak iz bradavica, koji može biti krvav ili bistar, promena oblika i položaja bradavica. Tumor se može proširiti na zid grudnog koša i/ili kožu. Nekada se na koži mogu da uočiti prošireni venski krvni sudovi, crvenilo i otok.
Uvlačenje bradavice je jedan od znakova malignog tumora dojke. U sklopu kliničke slike veoma su česte uvećane pazušne limfne žlezde.
Dijagnostika
Dijagnoza tumora se postavlja kliničkim pregledom (fizikalni pregled), ultrazvukom, mamografijom, a ponekad i magnetnom rezonancom.
Za postavljanje definitivne dijagnoze neophodna je biopsija.
Fizikalni pregled treba obaviti u sedećem, odnosno stojećm položaju, sa spuštenim, a zatim podignutim rukama, kao i u ležećem položaju. Palpacija podrazumeva pregled obe dojke, obe pazušne, natključne i potključne jame. Palpira se šakom, položenim na dojku prema zidu grudnog koša.
Mamografija predstavlja "zlatni standard" u dijagnostici raka dojke. Istraživanja pokazuju da se smrtnost od karcinoma dojke smanjuje za 25 do 30% u žena koje redovno rade mamografske preglede u životnoj dobi između 50 i 70 godina. Zato postoji preporuka da se tzv. skrining mamografija radi svake 2 godine kod žena preko 50 godina. Najzad, mamografija je od osnovnog značaja za dijagnostiku mikrokalcifikacija (carcinoma in situ) i nepalpabilnih tumora.
Snimanje dojki mamografijom se obavlja od 5-15 dana od menstruacije, izuzev kod žena koje imaju neredovne menstruacje ili su u menopauzi. Ne preporučuje se snimanje tokom menstruacije, jer su tada dojke osetljivije. Pre snimanja, ne treba koristiti losione, dezodoranse, puder ili mleko za telo, jer utiču na preciznost snimka.
Mamografija se ne radi u trudnoći, jer može da ošteti plod.
Ultazvuk ima najveći značaj u razlikovanju solidnih tumora od cista (okrugle i ovalne šupljine ispunjene tečnim sadržajem). Ultrazvučni pregled ima svoje mesto u pregledu dojki sa gustim žlezdanim tkivom gde je mamografija manje osetljiva metoda u otkrivanju tumorskih senki. Ovim
pregledom se takođe mogu otkriti patološki uvećani limfni čvorovi u pazušnoj ili natključnoj jami i na vratu.
Magnetna rezonanca (MR) je indikovana kada postoje takve promene u dojkama da nismo sigurni o čemu se radi, nakon obavljenih standardni dijagnostičkih pregleda. MR pregled može da nam ukaže da postoji više tumorskih promena u različitim delovima iste dojke, što utiče na planiranje hirurške intervencije.
Prognoza
Karcinom dojke se ubraja u tumore sa visokom stopom izlečivosti.
Lokalizovani tumor (što znači da se nije proširio van dojke) se može uspešno lečiti pre širenja. Žena u tom stadijumu ima oko 99% verovatnoću da će živeti najmanje 5 godina nakon dijagnoze. Kada se rak počne širiti, tretman lečenja postaje sve opsežniji. Poboljšani uslovi lečenja znače da će 8 od 10 žena s rakom dojke preživeti najmanje 10 godina nakon početne dijagnoze.
Prilozi iz iste kategorije
